Mitoloji ve Mağara Sembolü

MİTOLOJİ VE MAĞARA SEMBOLÜ

Mitoloji ve mağara sembolü arasında ki ilişkiyi incelediğimizde genellikle farklı kültürler aracılığıyla karşımıza çıkan ilk şey, “toprak ananın dünyaya ve yaşamsal değerlere bereket kattığı” düşüncesidir. Öyle ki antik zamanlarda insanoğlu öncelikle mağaralarda doğar ve yetişkin olduklarında mağaralar bir tür yaşam alanına dönüşür ve nihayetinde burada ölünür yani yaşam sonlanır. 

Ölüler diyarı ile yaşam arasında bir köprü vazifesi görür. O yüzden farklı kültürlerde de, mağara sembolu Anadolu insanı için olduğu gibi, oldukça kutsaldır. Anadolu insanı için ata bilinci ve yaşadıkları mağaralar; Hun Türkleri tarafından özellikle de devlet büyüklerine gösterilen saygı tasvir etmek amacıyla hikayelerde yer almıştır. Hunlarda görülen bu ayin ve kutsal mağara sembolizmi daha sonra günümüze dek ulaşan birçok anadolu destanında karşımıza çıkmaktadır.  

 

MAĞARA SEMBOLÜ

Akıllara, ülkemizde genellikle Eshab-Kehf / 7 Uyuyanlar ve köpekleri olan Kıtmir getirmektedir. Rivayetlere göre zalim bir hükümdar olan Dakyanus’ un kendini ilah tayin etmesine rıza göstermeyen ve baskısından kaçmak  için 7 Uyuyanlar yani Eshab-Kehf bir mağaraya sığınırlar. Çoban ve Kıtmir adındaki köpeği de onlara katılır. Çobanın bildiği ve yanında su olan bir mağaraya sığınan 7 Uyuyanlar mağarada uykuya dalarlar. Sonrasında ise, kralın vezirleri mağarayı bulurlar. Ancak korkularından içeri giremezler. Eshab-Kehf, burada ise çıkamayıp helak olsunlar diyerek mağaranın ağızını ördürürler. Eshab-Kehf, bir rivayete göre 309 sene bu vaziyette kalırlar. Uyandıklarında yüzyıllar geçmiştir.

Anadolu insanının islamiyet öncesi onay verdiği Şamanizm inancına göre ise mağara sembolizmi, “ata mağarası ve kurttan türeyiş” ve mağaranın yeniden doğuşa yardımcı olması ve korunak vazifesi görmesidir.  Ereğli mitolojik mağara sembolü bizlere ülkemizde yaşandığı rivayet edilen mitlerden bahsetmektedir. 

Ereğli ilimizde bulunan bu mitolojik mağara, Anadolu uygarlıklarının binlerce yıllık kesişme noktalarından biridir. Yunan mitolojisinin en çarpıcı öykülerinden olan Herkül’ün (Herakles) Cehennemin kapısını bekleyen üç başlı canavar köpek Kerberos’u yakalaması öyküsü de Ereğli’de geçmektedir. Yunan mitolojisine göre, Cehennem ağzı mağarasının Ereğli’ de bulunmaktadır. Ereğli’ de var olan kömür ocakları ve mitolojik efsanede bahsi geçen temsillerin tümü bahsi geçen yerin ve mağaraların Ereğli’ de olduğunun ispatı niteliğindedir. Mitolojiye göre bahsi geçen bir diğer karanlık kahraman ise Kerberos’ tur.

Kerberos, üç ağızlı, dev bir köpek olarak kabul edilir. Efsanelerde karanlık güçleri taşıyan kahramanlar genellikle iri ancak güçsüz olarak temsil edildiğinden, Herkül-Kerberos mücadelesinde elbette Herkül kazanmıştır. Kerberos, cehennemin bekçisi olan canavar olarak tanımlandığı için Hristiyan kültüründe ki eserlerde Kerberos, üç başlı, ejderha kuyruklu ve sırtı yılan başları ile ayrıca temsil edilmektedir.

MİTOLOJİK MAĞARA SEMBOLÜ

Bazen karanlığı, boşluğun zemin oluşturduğu yalnızlığı ve bazen de karmaşayı yansıtmak adına karşımıza çıkar. Karmaşayla beraber kötü ruhlar, üzüntü, yeniden varoluşa sürüklenir, anıtsal mezarlar gibi kavramlar içinde mitolojide mağara sembolu kullanılmaktadır. 

Masallarda ve destanlarda bahsi geçen ulu kahraman ve yüce olarak tasvir edilen kişiliklerin yaşadıkları yerlerin genellikle mağaralar, ormanlar ve dağlar olarak nitelendirildiklerini, unutmayınız…

Yeni bir yazı da görüşene dek, hoşça kalınız!

  

The following two tabs change content below.
Sanat Tasarım Fakültesi bölümü mezunu köşe yazarımız, özel bir vakıf üniversitesinde mentör eğitimci olarak görev yapmaktadır. Tarih alanında yüksek lisansını tamamlayan yazarımız, kültür sanat alanında farklı platformlarda, popüler düzeyde yayınlar hazırlamaktadır. "Mecmua İstanbul ve Cemiyet Sanat Dergi" genel yayın yönetmenidir.

Son Yazıları Tülay Çağlar Kadı (tüm yazıları)

BU SAYFAYI PAYLAŞ

.