HELENİSTİK SANAT NEDİR?
Helenistik Sanat bilinenin aksine, coğrafya ve medeniyetleri şekillendirmiş olan döneminin etkili sanat anlayışıdır. Önceki dönemlerde ki katı sanat anlayışının yerine artık duygular ve tutku, Helenistik sanat anlayışı ile çok daha ön plandadır. Öyle ki, M.Ö 4. yüzyıl sonlarında gelişen, Helenistik Sanat Yunan kültürünün etki alanının büyük ölçüde genişlemesine neden olduğunu peşinen söyleyebiliriz. Trakya ve Makedonya – İran – Mezopotamya – Suriye ve Anadolu kıyıları hatta Mısır’ı bile içine alan geniş ve etkili bir sanatsal kültürden, bahsediyorum.
Helenistik Sanat Dönemi
Helenistik Sanat Dönemi
Helenistik Çağ bir diğer deyişle “Grek yani Yunan” sanatının çağıdır. Krallıkla birlikte gelişen yaşam kültürü, yeni sanat eserlerinin ortaya çıkmasını sağlar. Bence, Helenistik Sanatın bu denli etkili olmasının hatta günümüzde bile sevilmesinin en bağlayıcı nedeni, zarifliğin, detayın ve kaliteli yaşamsal değerlerin tutkulu ile yansıtılıyor olmasıdır.
İnsanlar için hazırlanmış olan büyük mezar yapılara (mosole) Helenistik sanatsal dönemde rastlamaktayız. Helenistik Sanatsal dönemde var olan sanat anlayışı dünyayı etkileyen bir sanat haline gelmiştir. Mimaride rastladığımız Korint Üslubu dönemin en çok kullanılan sütun biçimi olmuştur. Ephesos Artemis Tapınağı, Dydima Apollon Tapınağı, Priene Athena Sardis Artemis Tapınağı Helenistik döneme ait en çok hafızalara kazınmış mimari yapılarındandır.
Ne yazık ki bu dönemde yapılmış olan tabloların çoğu günümüze ulaşmamıştır. Ancak yinede günümüze ulaşan mozaikler aracılığıyla dönemin etkileri izlenebilmektedir. İskender Mozaiği, Helenistik dönemde yapılmış olup dönemin sanatsal bakış açıları hakkında günümüz insanına fikir vermektedir.
Hellen kültürü ile Doğu kültürleri arasındaki etkileşim daha çok dinî ve edebî konularda iken bilimsel konularda ise genellikle Yunan halkı baskındı. Bu dönemde matematik, astronomi, fizik, biyoloji ve coğrafyanın temelleri atılmıştır.
Helestik Sanatın Dünyadaki İzleri
Bu dönemin en önemli yapıtlarından İskender Lahdi İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde yer almaktadır. Bahsi geçen lahit her ne kadar Fenike’li bir krala ait olsa bile lahit aracılığıyla karakter portrelerin ne kadar geliştiğini ve sanatçıların eserlerini betimlerken duyguları baskın biçimde yansıttıklarını gözlemleme şansını ediniyoruz. Bu dönemde genel olarak Filozofların portrelerinin yapıldığını görmekteyiz. Ayrıca önceki dönemlere oranla yeni bir oran tutturan sanatçılar eski zamanlarda tanrılar için yapılan tapınaklar artık bu dönemde Kral ve ailesi adına yapmışlardır. Helenistik sanatsal döneme ait sanat eserlerinde, kare ya da dikdörtgen, zigzag hatlar, o döneme özgü insan ve hayvan motiflerine sıklıkla rastlamaktayız.
ANTİK GREK VE YUNAN KÜLTÜRÜ
Helenistik dönemin doğrudan tarih kitaplarında, sinema ve film sektöründe, sanatsal alanlarda adına sıklıkla rastladığımız Büyük İskender ile ilişkilendirilmelidir. Büyük bir askeri yeteneği olan İskender çok genç yaşta ölmesine ve kısa sayılabilecek bir ömür yaşamasına rağmen adı birçok tarihi olay ve efsanede mevcuttur. Büyük İskender, antik çağda Dünya’nın büyük bir kısmını fethederek büyük bir imparatorluk kurmuştu. Fethettiği şehirlere Grekler yerleştirilmiş ve zamanla Doğu ve Yunan uygarlığının birbirine karışıp kaynaştığı önemli ticaret, kültür ve sanat merkezleri böylelikle oluşmuştur.
Büyük İskender’in askerî seferleri, kültürel yönden çok önemli sonuçlar doğurmuştur. Fetihler aracılığıyla uygarlıkların tümü kaynaşarak, yeni bir uygarlığı, yani Helenistik uygarlığı oluşturmuştur.
Günümüzde etkilerine sıklıkla rastladığımız Helenistik kültür ve yansımalarını çok geniş bir yelpazede, detayları ile yeniden yazacağım.
Yeni bir yazıda görüşene dek, şimdilik hoşçakalınız!
Tülay Çağlar Kadı
Son Yazıları Tülay Çağlar Kadı (tüm yazıları)
- Türkiye’nin en büyük akademik ödülleri sahiplerini buldu! - Aralık 23, 2019
- Saturday Night Fever Müzikali - Aralık 23, 2019
- Uçan Adam’ ve ‘Cesur Farecik’ çocuk tiyatro oyunları - Aralık 23, 2019
