Agnès Varda, Sanal Sempozyumu

Agnès Varda, Sanal Sempozyumu

BİLGİ’nin ilk sanal sempozyumu “Sanal Varda” kıtaları buluşturdu!

Agnès Varda:

Ailesi Anadolu’dan göçmüş Yunan babanın ve Fransız annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Agnès Varda, 30 Mayıs 1928’de Brüksel’de doğdu. Fransız Yeni Dalga akımının öncülerinden olan Varda, kariyerine Jean Vilar yönetimindeki Théâtre National Populaire’de çalışarak başladı. Fransız feminist hareketinin simge isimlerinden biri olan Varda, sinemaya büyüdüğü Sète yakınındaki bir kasabada yaşayan balıkçıların öyküsünü anlatan La Pointe Courteile 1954’de adım attı.

1962 yılında  Cléo de 5 à 7 (5’ten 7’ye Cléo) Fransız Yeni Dalga akımının en önemli filmleri arasındadır. Eşi yönetmen Jacques Demy’nin 1990’da ölümünün anısına Jacquot de Nantes filmini yaptı, Varda ayrıca Uncle Yanko, Lions Love, L’une Chante, L’autre Pas, Mur Murs, Documenteur, Réponse de Femmes: Notre Corps, Notre Sexe, Les Glaneurs et la Glaneuse ve devam filmi Les Glaneurs et la Glaneuse: Deux Ans Après, Les Plages D’Agnès, Visages, Villages ve Varda par Agnès gibi önemli eserleri dünyaya kazandırdı.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Sinema ve Televizyon Yüksek Lisans Programı, ilk uluslararası sanal sempozyumu, dünyanın dört bir yanından katılımcılarla hayat buldu. “Sanal Varda” sempozyumunda, fotoğrafçı, film yönetmeni ve görsel sanatçı Agnès Varda, vefatının birinci yılında hayatı ve çalışmalarıyla anıldı. Fransız Yeni Dalga akımının öne çıkan sözcüsü Varda’nın eserlerine yansıttığı toplumsal cinsiyet eşitliği ve sürdürülebilirlik oluşturdu.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Sinema ve Televizyon Yüksek Lisans Programı, fotoğrafçı, film yönetmeni ve görsel sanatçı Agnès Varda için düzenlediği “Sanal Varda”  ilk uluslararası sanal sempozyum olarak pandemiye karşı alınan önlemler ile online ortama taşındı.

“Sanal Varda” sempozyumunda sanatçının 65 yıllık çalışma hayatı süresince toplumsal cinsiyet eşitliği ve sürdürülebilirlik temalarına getirdiği farklı yorumları  ele alındı. Sempozyumun açılışı konuşmasını yapan BİLGİ Vekil Rektörü Prof. Dr. Kübra Doğan Yenisey, sempozyumun sanal ortama taşınmasına neden olan pandemi yanı sıra gündelik yaşama etkisini vurgulayarak ,

“Bu gelişme bize sürdürülebilirliğin sadece süslü bir başlık olmadığını, aksine hayatta kalmak adına önemli bir konu olduğunu gösterdi” dedi. Toplumsal cinsiyet eşitliği ile sürdürülebilirlik başlıklarının İstanbul Bilgi Üniversitesi için her zaman ana prensipler olduğunu belirten Prof. Dr. Kübra Doğan Yenisey, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sürdürülebilir gelişme, toplumsal cinsiyet eşitliği olmaksızın gerçekleştirilemez. Kadınlar karar alıcı ve politika geliştirici konumlarda toplumda eşit rol almadığı sürece gelişme kaydedilemez” ifadelerini kullandı.

BİLGİ Sinema / Televizyon Yüksek Lisans Program Direktörü Prof. Dr. Feride Çiçekoğlu, toplumsal cinsiyet eşitliği ve sürdürülebilirlik temalarıyla bu yıl Agnès Varda’ya odaklanan etkinliğin film çalışmaları çerçevesinde olduğunu belirtti. Varda’nın 65 yıllık çalışmaları boyunca yaşam sevinci ve insani ilişkileri ön plana çıkardığını vurgulayan Prof. Dr. Çiçekoğlu, bu niteliklere her zamankinden fazla ihtiyaç olduğunu ifade etti.

Kızı Rosalie Varda’nın annesinin mirasını “neşeli miras” olarak tanımladığını belirten Çiçekoğlu, savaşlara, zaferlere ve yenilgilere odaklanan eril bir tarih anlatısı yerine ilişkilere yoğunlaşan dişil bir miras anlayışı için Agnès ve Rosalie’nin mükemmel bir örnek alanı oluşturduğunu ifade etti.

“Küresel Varda” (Global Varda) başlıklı bir sunum gerçekleştiren Bilkent Üniversitesi İletişim ve Tasarım Yüksek Lisans Direktörü Dr. Colleen Kennedy-Karpat, Varda’nın tüm kariyerini insani ilişkilere adayan az sayıdaki sanatçıdan birisi olduğunu vurguladı. Kennedy-Karpat, koronavirüs salgınıyla birlikte küreselleşmenin farklı bir boyut kazandığına, insani ilişkilerin yepyeni deneyimle karşı karşıya olduğuna dikkat çekerek, “Dijital teknolojiyi kullanarak bu online sempozyumda coğrafi mesafeleri aşarak bir araya geldik, belki sanatsal amaçla değil bir bakıma zorunluluk olarak gerçekleşse de eminim dijital teknolojiyle yapılan benzeri etkileşimlerin sanatı besleyen yanları olacak. Sempozyumdaki sunumları ve oturumları Varda izleseydi muhtemelen bu konuda çok güzel bir sanatsal çalışma gerçekleştirirdi” şeklinde konuştu.

“Hayal gücü, maddenin ve ruhun uzlaştığı bir yerdir”

Sempozyumun ana konuşmacılarından Bryn Mawr College Sanat Tarihi Programı Yüksek Lisans Direktörü Prof. Homay King, “

Floating Roots: Agnès Varda’s Uncle Yanco – Yüzen Kökler: Agnès Varda’nın Uncle Yanco Filmi” başlıklı sunumunda Varda’nın 1967 tarihli kısa belgesel filmini mercek altına alan bir konuşma gerçekleştirdi. Hiç tanımadığı Yunan göçmeni akrabası Jean Varda’nın izini sürmesini anlatan belgeselde Varda’nın gerek Homeros’un Odesa eserine gerekse genel olarak yolculuk temasına atıflar yaptığını belirten King, efsanevi Atlantis’in yeniden tezahürü olarak da yorumlanan San Francisco şehrine ve Uncle Yanco’nun yüzen evine ait görsellerin hem gerçek anlamda hem de metafor olarak kullanılmasının gerçekten oldukça dikkat çekici olduğunu belirtti. 

“Filmde Uncle Yanco karakteri ile Varda aynı felsefeyi paylaşıyor: Hayal gücü, maddenin ve ruhun uzlaştığı bir yerdir. Yine Varda’nın materyalist feminizmin mükemmel bir örneği olarak tanımladığım Toplayıcılar (The Gleaners & I) filmi de benim için bu argümanın temelini oluşturuyor. Uncle Yanco filmde Sausalito’yu bir “sucul varoş” (aquatic suburbia) olarak tanımlıyor ve bu sucul varoş belirli bir zeka düzeyini simgeliyor. Burada yaşayanlar silahları olmayan ama sisteme ve ABD’nin para kazanma takıntısına karşı isyan eden bireyler. 1950’ler ve 60’lar boyunca Yanco’nun yüzen evinin yanı sıra bölgede pek çok yüzen ev bulunuyor ve bu nokta Kaliforniya karşı kültürü için adeta bir toplanma yerine dönüşüyor.” / King

Varda’nın sıra dışı gözlemleme yeteneği eserlerine yansıyor

Sempozyuma “Passion, Commitment, Compassion: Les Justes au Panthéon by Agnès Varda – Tutku, Bağlılık, Merhamet: Panthéon’daki Dürüstler, Agnès Varda” başlıklı konuşmasıyla katılan Rutgers Üniversitesi İngilizce ve Sinema Çalışmaları Bölümü’nden Dr. Sandy Flitterman-Lewis, sözlerine 28 Mart Uluslararası Kadın Yaratıcılığı ve Cinsiyet Eşitçiliği Günü’nü (Swan Day) kutlayarak başladı.

2008 yılında gösterime sunulan Agnes’in Plajları (The Beaches of Agnès) filmine değinen Dr. Flitterman-Lewis, filmin bir bölümünde Varda’nın çocukluğunun işlendiğini ayrıca filmin otobiyografik eser olmasına karşın klasik otobiyografilerde sıklıkla rastlanan nostaljik öğeler barındırmaktan ziyade Varda’nın karakteristik keşif ve sosyal gözlemleme özelliklerini gösterdiğini söyledi. Dr. Flitterman-Lewis, İkinci Dünya Savaşı yıllarında binlerce Yahudi’nin soykırımdan kurtulmasını sağlayan anonim kahramanlar anısına 2007 yılında Paris’te yapılan anma etkinliklerinde bir enstalasyon gerçekleştiren Agnès Varda’nın İkinci Dünya Savaşı yıllarında sadece 14 yaşında olmasına ve o dönemde Yahudi soykırımı hakkında hemen hiçbir şey bilmemesine karşın nefes kesici bir sanatsal enstalasyon gerçekleştirdiğine vurgu yaptı.

İstanbul Bilgi Üniversitesi,

1996 yılında Türkiye’de üniversite yaşamına yeni bir soluk getirmek amacıyla “Okul için değil yaşam için öğrenmeliyiz” ilkesiyle yola çıkarak kurulmuştur. Yaklaşık 1500 kişilik bir öğretim kadrosuna sahip olan üniversitenin 20.000’e yakın öğrencisi ve 45.000’e yakın mezun öğrencisi vardır. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk, İşletme, İletişim, Sağlık Bilimleri, Mimarlık ile Mühendislik ve Doğa Bilimleri fakültelerinin yanı sıra yüksekokulları, meslek yüksekokulları ve enstitüleri çatısı altında 150’yi aşkın ön lisans, lisans ve doktora programı ile kurulduğu günden beri öğrencilerine uluslararası gelişim fırsatları sunan İstanbul Bilgi Üniversitesi, Yükseköğretim Derecelendirme Kuruluşu QS’in 2020 yılı “Gelişmekte olan Avrupa Ülkeleri ve Orta Asya Üniversiteleri Sıralaması”nda en iyi 130 üniversite arasındadır. İstanbul’da; Santral İstanbul, Dolapdere, Kuştepe ve Kozyatağı olmak üzere dört kampüsü bulunmaktadır.