Her Bedri Rahmi Yazması Bedri Rahmi Yazması mıdır?

HER BEDRİ RAHMİ YAZMASI BEDRİ RAHMİ YAZMASI MIDIR?

Bazı online satış sitelerinde ve müzayedelerde “Bedri Rahmi Eyüboğlu” ismiyle satısı yapılan yazmaların bir çoğu Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun geride kalan aile üyelerinden torun Rahmi Eyüboğlu ve eşi Sibel Eyüboğlu tarafından “Kalamış Yazmaları” konseptiyle tekrardan üretimi ve pazarlaması yapılan çalışmalardır. Fiyat farklılığı orijinalliğin varlığını ilk sinyali olarak kendini ortaya koymaktadır. Bir sanatsever olarak beni ilgilendiren bu çalışmaların orijinalliği ile online müzayede veya galerilerce bilgilendirme eksikliğidir.

Konu ilk defa bir gazetede gündeme geldi, ancak bu bilgilendirme eksikliğinden bahsedilmedi.

65. yılında Kalamış Yazmaları – Sabah Gazetesi okumak için tıklayınız

Bir sanatsever olarak Bedri Rahim’inin Türk sanatındaki önemini bilirim. Örneğin; bir kişi çok kolay ulaşabilecek yer olan online galeri veya müzayedelerden bir Bedri Rahmi yazmasını almak istedi, ama onun için para vereceği beze baskı yazmanın orjinal Bedri Rahmi eseri olmasını istiyor. Piyasadaki Bedri Rahmi yazmalarının birçoğu Bedri Rahmi’nin orijinal eseri olmayıp, bu fazla sayıda ucuz fiyatlı ve küçük ebatlı yazmaların özelliği sadece Bedri Rahmi’nin torunlarının eski eserlerinden hareketle tekrar basıp boyanmış olmasıdır.

Sürekli kullanılması sonucunda oluşan deformasyonlardan sonra miras kalan orijinal ahşap kalıpların günümüze orijinal ve sağlam gelebilmesinin mümkün olmadığı düşüncesindeyim. Bu yazmaların yapımında muhtemelen endüstriyel teknik kullanılarak sürekli baskı yapılması için metal kalıp yapıldı veya otomatik torna tezgâhlarında sürekli ahşap kalıp hazırlatılmaktadır. Bu iki durumda da orijinallik bulunmamaktadır. Baskı konusunda çalışan sanatçılarımız bu konuda bizleri bilgilendirirse seviniriz.

Bedri Rahmi 1975 yılında vefat etti. Ölüm hak, miras helaldir. Mirasa yazmalarının yapımında kullanılan kalıplar dahil tüm mal varlığı yasal mirasçılarına intikal etmiştir. Yasal mirasçılara kalan 1975 öncesi nesnel eserler ile bu eserlerin kullanımı nedeniyle doğan hakların kullanımı ve sahipliği mirasçıların doğal haklarıdır. Şu an piyasada yoğun olarak satışta bulunan yazmaların çok azında 1975 ve öncesi tarihi mevcut olup, bunlar orijinal Bedri Rahmi yazmalarıdır.

Yasal mirasçılar; mevcut kalıplar veya alınmış yeni kalıplarla 1975 öncesi baskı yazmaların orijinal tarih ve imzası dahil birebir baskısının yapılmasıyla orijinalite sorunu doğacağı bildiği için tarihlemeyi bilerek değiştirip bu sorunu aşmıştır. Yasal mirasçıların Bedri Rahmi yazmalarının tıpatıp baskısını yapıp üzerine 1975 sonrası 2018, 2019.2020.2021 vb. tarihleri basarak kendilerinin veya diğer satış kanallarının satışa sunması görünüşte orijinallikte çelişki görüntüsü yaratsa da FSEK’na aykırılık olmadığı gibi Eyüboğlu ailesinin sanatseveri korumaya yönelik tavırdır. Buna rağmen online piyasalarda görülen bu çelişkili görünümü ortadan kaldırmak adına aile üyelerince ürün bilgilendirme notları dışında genel kamuoyu bilgilendirmesinin sıklıkla yapılması gerekir.

Online müzayede ve galerilerde satışa sunulan yeni tarihli yazmalar orijinal Bedri Rahmi Yazmaları değildir. Bunlar sadece hediyelik eşya niteliğinde satışa sunulmuş imitasyonlar olup, online satıcılar bu farkı açıkça bildirmemekte, satın alanların büyük çoğunluğu bunların sanatsal özelliği bulunmadığını gözden kaçırmakta ve Bedri Rahmi yazması satın aldığını sanmaktadır. Mevcut yazmalarda imitasyon baskılarında tarihin net olarak yazdığı ve alıcının buna dikkat etmesinin kendi sorumluluğunda olduğunu ileri sürenler de olabilir. İmza ve tarihin el yazısı ile olması bir çelişkidir. Özetle bunların birer hediyelik eşya niteliğinde olduğunun tüm sanatseverlerce bilinmesini istedim.

Netice olarak; Bedri Rahmi yazmalarının aile mensuplarınca el yazısı imza ve ölüm sonrası tarih ilavesiyle tekrar basılarak kendilerince veya diğer satış kanallarınca satışa sunulmasında FSEK ve miras hakkının kullanılması adına kötü niyet olmayıp, sadece bu bilgilendirmenin online piyasalarda yapılmamasının yarattığı eksikliğin sanatseverlerde yarattığı hatalı bilgilenme ortadadır.

Kalamış Yazmaları Nedir?

Dünyaca ünlü sanatçımız Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1975) seneleri arasında yaşamış, resimleri, yazıları, şiirleri, yazmaları, büyük boyutlu duvar resimleri, panoları, mozaikleri ile adından söz ettirmiştir.

Anadolu da tarihi çok eskilere giden yazmacılık sanatının en önemli temsilcilerinden biri olan Bedri Rahmi Eyüboğlu, eşi Ressam Eren Eyüboğlu ile yazmaya yeni yorumlar getirip bize birbirinden güzel motifler bıraktılar.

Bir aile geleneği haline gelen yazmacılık sanatını Bedri Rahmi’nin oğlu Mehmet Eyüboğlu devraldı ve ömrünü yazmacılığa verdi. Anne ve Babasının onca emek verdiği ancak kaybolmaya yüz tutmuş bu sanatı yaşatma adına Mehmet Eyüboğlu çalışmalarını oyma tekniği ile daha da geliştirerek yaşamının sonuna kadar sürdürdü.

Babası gibi yazmacılığa gönül veren Mehmet Eyüboğlu’nun vefatının ardından yazma geleneğini Kanadalı eşi Hughette Eyüboğlu ve gelini Sibel Eyüboğlu devraldı. Eyüboğlu ailesi yok olmaya yüz tutan yazma sanatının tek temsilcisi olarak bu geleneği yaşatmaya devam ediyor.

Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun yazma atölyesinde Mehmet Eyüboğlu’nun yetiştirdiği öğrencileri tarafından hazırlanan ve bir eşi daha olmayan el emeği ürünler, her sene haziran ayının ilk hafta sonu Geleneksel Yazma Şenlikleri adı altında sergilenerek satışa sunuluyor.

Büyük bir medeniyetin izlerini taşıyan yazmalar, yemeni ve başörtüsü olmaktan çıkıp yastık kılıfı, masa örtüsü, yatak örtüsü, peştemal, pareo, elbise gibi formlarda günlük yaşantımıza değer katıyor.

Hakkında
Diğer Yazıları

Vecdi Uzun

1959 Mersin doğumludur. İşletme ve Felsefe Lisans mezunu olup, Sanat Tarihi Lisans ve Yüksek Lisans eğitimine devam etmektedir. İş hayatını başlangıçta banka ve finans sektöründe üst düzey yönetici ve daha sonra bir dış ticaret şirketinde ortak olarak sürdürmüştür. Yayınlanmış bazı sanatçı biyografileri kitapları bulunmaktadır. Şu an düzenli olarak çeşitli gazete ve dergilerde başta “Genç Ressamlar” olmak üzere plastik sanatçıları tanıtıcı yazılar, inceleme yazıları ve sanat yazıları yayınlamaktadır.