TÜRKİYE’DE SANAT FUARCILIĞI

TÜRKİYE’DE SANAT FUARCILIĞI

Sanat fuarcılığın bir kısmı ticaret, diğer kısmı ise sanat olup, esas olan bu dengeyi korumaktır. Bu denge kurulmazsa sanat fuarlarında süreklilik sağlanamaz. Bizim sanat fuarcılığının en büyük sorunu fuar şirketlerince bu dengenin oluşturulamamasıdır. ,

İstanbul’da yapılan fuarların, merkezi İstanbul’da olan fuar şirketlerinin,  İstanbul’dan fuara katılan sanatçı/galeri ve İstanbul sanat fuarlarının izleyici sayısı ilk bakışta İstanbul’un bir sanat fuarı merkezi olduğu görüntüsü yaratabilir.  Yaşanan pandemi sonucunda ciddi olarak olumsuz etkilenen İstanbul sanat fuarcılığı hakkında bugüne kadar yapılmış sektör analizlerinin yenden yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bazı sanat fuarlarının piyasadan çekilmesi ve faaliyetlerini geçici durdurması nedeniyle piyasada bir boşluk doğmuştur.  Bir tarafta fuara katılmak isteyen galeri ve sanatçılar, diğer tarafta bu potansiyeli değerlendirmek için piyasaya girmek isteyen yeni firmalar başka bir sanat fuarı anlayışında buluşmaya başlamıştır.

Konuya sanat fuarlarının kuruluş tarihleri, yöntem ve içerikleri, tekrar eden fuar sayıları açısından bakınca Türkiye’deki sanat fuarcılığımızda nitelik ve nicelik olarak bir yetersizliğin olduğu sonucuna ulaşmak mümkündür.  Sektör rakamlarının yansıra İstanbul’da bulunan CI- Contemporary İstanbul ve Artweeks Akaretler gibi nitelikleri yüksek fuarların varlığı İstanbul’u farklı kılmaktadır. Bu dar  Sanat fuarcılığındaki İstanbul ağırlığı  içinde bir İstanbul firması olan Demos  IAAF İstanbul ve Bodrum’da IAAF Bodrum fuarları  ve İstanbul dışından bir Ankara fuar şirketi olan Atis Fuarcılık tarafından Ankara’da Artankara ve İstanbul’da Art Contact olarak faaliyettedir.

Türkiye’de sanat veya çağdaş sanat fuarı adı altında yapılan fuarcılığın değerlendirilmesinde CI- Contemporary İstanbul’un ayrı bir yere konulmasında yarar bulunmaktadır. Diğer taraftan; her hangi bir yabancı fuar şirketinin başta İstanbul olmak üzere bugüne kadar Türkiye’deki bir şehirde sanat fuarı açmamış olması sanat piyasamızın sığlığının göstergesidir.

Türkiye’de faaliyet gösteren sanat fuarlarının çalışma şekli ve sanat fuarcılığındaki etkileri aşağıdadır

• CI- Contemporary İstanbul’un; yapılanma, uygulama ve sektördeki tecrübesi dikkate alındığında Türkiye’deki diğer sanat fuarlarından farklı yapıda olduğu ortadadır. İlk yıllarda farklı olumsuzluklar yaşansa da şu an compact yapısıyla başka bir kulvarda ilerlemektedir. CI- Contemporary İstanbul’un gücü;   kulüp tarzı seçkin sermaye yapılanması ve bu yapılanmanın İstanbul’un iş dünyası,  sanat ve medya seçkinleri ile kurduğu sağlam ve güçlü ilişkilere dayanmaktadır.  Yönetimi bu karara ulaşabilirse CI- Contemporary İstanbul’un Borsa İstanbul’a kote işlemleri ve halka açılmasının sağlanması halinde ayni gün içinde kote edilen tüm hisselerinin çok rahat satılabileceği düşüncesindeyim. Bu örneği CI- Contemporary İstanbul’un piyasalarda etken iş adamları nezdindeki itibarını ortaya koymak için verdim.
• Artist İstanbul Sanat, İstanbul Art Contact, Step İstanbul’un pandemi nedeniyle faaliyetlerine ara vermesi ve Art Weeks Akaretler’in compact bir fuar etkinliği olması göz önüne alındığında geniş alanlarda fuar yapılamayı hedefleyen Atis Fuarcılık’ın Artankara Ankara ile Art Contact İstanbul ve Demos Fuarcılık’ın IAAF İstanbul ile IAAF Bodrum Fuarları Türkiye’deki sanat fuarcılığında bir tekelleşmenin olduğunu ortaya koymaktadır. IAAF’ın sanat ve antika fuarı olması nedeniyle sadece çağdaş sanat fuarı olarak faaliyette olan Atis Fuarcılık’ın Artankara Ankara ile Art Contact İstanbul ile bir çeşit tekelleşmeye ulaşmıştır.

Atis Fuarcılık’ın Artankara Ankara ile Art Contact İstanbul fuarlarının nitelik olarak CI- Contemporary İstanbul ile aradaki farkın kapanması mümkün olmayan derin, büyük ve farklılıkları nedeniyle ülkemizde çok kısa sürede yarattığımız “Yerli-Milli-Çağdaş-Seçici kurulsuz” sanat fuarcılığını;  nitelik olarak benzeyen Demos Fuarcılık tarafından düzenlenen iki fuar üzerinden değerlendirmekte yarar bulunmaktadır. Diğer taraftan;  IAAF’ın Ankara’da bir sanat fuarı düzenlemek için yer arayışında olduğu konusu sanat piyasasında konuşulsa da, Ankara’da Artankara’ya rakip olabilecek salon yetersizliği nedeniyle henüz bir somut adım atılamadığı görülmektedir.

• Ülkenin önemli üçüncü kenti olan İzmir’de ise durum pek iç açıcı değildir. Swissotel Büyük Efes ve Büyük Efes Sanat bünyesinde bu yıl sekizincisi düzenlenecek olan “Büyük Efes Sanat Günleri”, İzmirli sanatseverlerle ancak Swissotel Büyük Efes İzmir Kordon Salonları’nda buluşmaktadır. Bursa, Antalya, Adana, Trabzon gibi kentlerimizde sanat fuarı bulunmamaktadır.
• Art Weeks Akaretler butik tarzı compact faaliyetlerini devam ettirmektedir.
• Gerek pandemi ve ekonomik ve gerekse şirket politikaları nedeniyle bazı firmalar sektörden çekilmiş veya fuarlarını ertelemiştir. Artistİstanbul Sanat Fuarı (Tüyap sanat Fuarı olarak da adlandırılmaktadır.) çalışmalarını durdurmuştur. Art Show İstanbul ve Step İstanbul gerekçe belirtmeden faaliyetlerine ara vermiştir.
• Sanat fuarcılığımızı dış turizme bağlayamadığımız için turistik bölgelerde yapılan küçük denemeler de başarısız olmaktadır.
• Sanat alıcısı/satıcısı ve sanatçının İstanbul’da yoğunlaşması sanat fuarcılığına sadece başkent olması nedeniyle küçük bir alan yaratmaktadır.

Netice olarak; Türkiye’deki başta Contemporary İstanbul ve alternatif olması mümkün olmayan diğer sanat/çağdaş sanat fuarlarının aynı yapı içinde karşılaştırması mümkün değildir. CI- Contemporary İstanbul hakkında tüm kaynaklardan yapılan yazılı ve sözlü eleştiriler fuar yönetimince öncelikle dinlenmektedir. Diğer sanat fuarlarının ( Art Weeks Akaretler hariç) iletişim kanalarının yapılan eleştirilere kapalı olduğunu gözlemekteyim. Ülkemizde CI-Contemporary İstanbul ve Artweeks Akaretler haricindeki fuarcılıkta bulunan tekelleşme sonucunda galerici/sanatçı seçiminde uygulanmayan ilkeler nedeniyle fuarlar sadece birer satış merkezlerine dönüşmektedir.  Bir sanat fuarının tutunabilmesi için her hangi bir maddi/siyasi/terör/pandemi gibi olağan üstü koşullar olmasa bile en az üç yıl gerekmektedir.  Yatırımın karşılığını almakta acele eden fuarlar sanat/ticaret dengesini çok kolay kaybedebilmektedir. Sermaye yeterliliğinin olmaması fuar yatırımcılığında çok önemli bir unsurdur. Bunca avantajına rağmen CI-Contemporary İstanbul da çok sıkıntılardan sonra bu yüksek marka değerliliğine ulaşabilmiştir.

Ülkemizde  CI-Contemporary İstanbul ve  Artweeks Akaretler haricindeki  sanat fuarcılığında  “Yerli-Milli-Seçici Kurulsuz” bize has, ama katılımcı galeri/sanatçı talebi yüksek fuarcılığın giderek yükseleceği ve  bunun da  sanat dünyamızda çıtayı daha  aşağıya çekeceği düşüncesindeyim.

Sonsöz; bazı fuarların sanat/ticaret dengesi kurmadan düzenlediği fuarlara katılım hırsının sanatçılarda ticari kaygıyı tahrik etmesi özellikle resim sanatımızın sadece satışa odaklanma konusunda sorun yaratıcı etkenlerden birisi haline gelmektedir.

VECDİ UZUN

The following two tabs change content below.

• Hakkında
• Diğer Yazıları

Vecdi Uzun

1959 Mersin doğumludur. İşletme ve Felsefe Lisans mezunu olup, Sanat Tarihi Lisans ve Yüksek Lisans eğitimine devam etmektedir. İş hayatını başlangıçta banka ve finans sektöründe üst düzey yönetici ve daha sonra bir dış ticaret şirketinde ortak olarak sürdürmüştür. Yayınlanmış bazı sanatçı biyografileri kitapları bulunmaktadır. Şu an düzenli olarak çeşitli gazete ve dergilerde başta “Genç Ressamlar” olmak üzere plastik sanatçıları tanıtıcı yazılar, inceleme yazıları ve sanat yazıları yayınlamaktadır.

Son Yazıları Vecdi Uzun (tüm yazıları)

• HABİP AYDOĞDU SERGİSİ İŞ SANAT ANKARA SANAT GALERİSİ - Mayıs 15, 2022
• Veli Aras Yalçınkaya - Mayıs 15, 2022
• TÜRKİYE’DE SANAT FUARCILIĞI - Nisan 21, 2022