Köktürk Sanat İzleri
İlk Türk Devletlerinde Sanat – M.Ö. 4500 ve Sonrası
Merhaba…
Daha önce Anadolu’nun antik sanat izlerine dair yayınlanmış yazılarımdan derleyerek oluşturduğum
“KÖKTÜRK yani GÖKTÜRK ” sanat izleri ile sizlerle buluşmaktayım.
Göktürk sanatı ileri dönemde yansıma bulan Hun sanatının izleri niteliğindedir. Hun atalarının aslında Göktürk ataları da olduğunu anımsadığımızda sanatın evrenselliği ve sürekliliği ilkesiyle buluşuruz.
Dünyanın köklü milletlerinden Türklerin yaşadığı Orta Asya, MÖ 4500’lere kadar uzanan çeşitli kültürleri de bünyesinde barındırmıştır.
Göktürkler tarihte “Türk” adını kullanan ve ilk Türk alfabesini oluşturanlardır…
Ayrıca Türk milleti adının geçtiği ilk Türkçe metinleri bilinen diğer adıyla Orhun Kitabelerini oluşturmuşlardır.
Kaynaklarda bahsi geçen “Ötüken” ve yurt mahiyeti geniş perspektifte yaşamın tüm alanlarını kapsayan “yuva” ile ilişkili olduğundan, vatan kapsamında ifade alanı bulabilmiştir.
Ötüken yalnızca bir şehir değildir aynı zamanda bir başkent oluşu itibariyle dönemin kutsalıdır…
Heykeller, dikilitaşlar ve antik eserler üzerinde mevcut yazıların hepsi Türk sanat tarihini anlayabilmek açısından kıymetlidir. Ölümsüzlük ve ebedilik kavramları ile yeryüzü planında mekan bulan Kültigin kitabesine ilişkin Bilge Kağan” ben ölümsüz bir taş diktim” ifadesine yer vermiştir.
İlk Türk Devletlerinde Sanat kavramları; Türklerde Çadır Kültürü ve Türklerde Kurgan ve Göktürk yani Köktürk yazıt ve abideleri ile birebir ilişkilidir.
Türklerde Heykel Sanatı Uygurlar Döneminde heykel sanatının devamlılığı niteliğinde alçı, toprak, ahşap, taş ve madenden eserler yapılmıştır. Yeni gelişmelere göre balbal eserlerinin katı ve cansız görünüşleri yerine gerçekçi heykel sanatının doğuşu başlamıştır.
Köktürk ve Göktürk sanat izleri denince akıllara gelen dönemin şahitleri niteliğinde ki….
Balballar, kaplumbağa başları, koç heykeller Göktürk heykel sanatının önemli örnekleri arasında yer almaktadır. Moğolistan’da bulunan KülTigin heykelinin başıdır!
Kökeni kaya yazıtları itibariyle Proto – Türk dönemine uzanan im, iz, işaret ve kaya yazıları ilerleyen dönemlerde Türk sanatında “hat yazıları” etkisini oluşturacak kadar gelişmiştir. Kimi araştırmacılar hat sanatının ilk izlerine Göktürk döneminde yansıma bulduğunu aktarmaktadır.
Geçmiş ve geleceğin aynı anda olduğunun idrakinde ki bilincin yansıması olan insan, günümüzün holistik olarak bilinen kavramıyla antik dönemde bu tür aktarımlar aracılığıyla geçiş sağlamıştır.
İnsan, hayvan ve bitki, gezegen kompozisyonları ile desteklenen runik aktarımlar bizlere ait oldukları dönemlerin inanç ve anlayış biçimini tasvir ederek yansıtabilmektedir. Damgalar, Türk runik yazısının başlangıcı niteliğinde semboller aracılığıyla devlet, kabile, ata ve boy kavramlarına dair maddi, sanatsal ve kültürel yansımalardır.
HABERLER.COM – TÜLAY ÇAĞLAR KADI
Son Yazıları Tülay Çağlar Kadı (tüm yazıları)
- Türk Tarihinde İz Bırakan Kadınlar - Nisan 2, 2024
- Fotoğraf Yarışması Başvuruları Başladı - Nisan 2, 2024
- Genç yetenek İlyun Bürkev - Şubat 29, 2024
